G7-leiders beloven Oekraïne blijvende steun • Zelensky tekent veiligheidsakkoord (2024)

liveblog gesloten

De leiders van de zeven belangrijkste westerse industrielanden, de G7, hebben in een videoconferentie beloofd Oekraïne "zo lang als nodig" te blijven steunen in de oorlog tegen Rusland.

De videoconferentie onder leiding van de Italiaanse premier Meloni volgde in aansluiting op de herdenking van twee jaar oorlog in Oekraïne, eerder vandaag in Kyiv. De Oekraïense president Zelensky nam ook deel aan het overleg.

De G7-leiders zeiden verder dat ze zouden zoeken naar manieren om Moskou te laten betalen voor de schade die de invasie heeft veroorzaakt.

In onder andere Duitsland, Servië en Italië waren mensen op de been die twee jaar oorlog in Oekraïne niet in stilte voorbij wilden laten gaan.

Zo zag het er op verschillende plaatsen uit:

1:28

Protesten markeren twee jaar oorlog in Oekraïne

Verslaggever Wessel de Jong reist langs plaatsen die cruciaal waren in de beginfase van de oorlog. Van het vliegveld waar de eerste Russische troepen landden tot de herdenkingsmuur voor gesneuvelde Oekraïners. De sporen van de oorlog zijn (bijna) overal.

2:43

Terug naar waar de oorlog in Oekraïne twee jaar geleden begon

In de Jaarbeurs in Utrecht wordt vandaag stilgestaan bij de dag dat Rusland Oekraïne binnenviel. Zo'n 2000 Oekraïners delen hun verhaal met elkaar. Het thema van de bijeenkomst is "leven in twee werelden", omdat Oekraïners terugverlangen naar hun land maar na twee jaar ook een leven in Nederland hebben opgebouwd.

Zo ging het eraan toe tijdens de herdenking in Utrecht:

1:03

In Utrecht stilstaan bij 2 jaar oorlog in Oekraïne

De Oekraïense president Zelensky heeft een veiligheidsovereenkomst gesloten met Italië en Canada. Met de overeenkomst is het de bedoeling dat de veiligheid van Oekraïne wordt versterkt totdat het land zijn doel kan bereiken om lid te worden van de NAVO.

De leiders van Italië en Canada, Meloni en Trudeau, zijn momenteel in Oekraïne om stil te staan bij twee jaar oorlog.

Op de Dam in Amsterdam werd ook stilgestaan bij de oorlog in Oekraïne. Daar sprak onder anderen GroenLinks-PvdA-partijleider Frans Timmermans een menigte toe van wie een deel een Oekraïense vlag om de schouders had gedrapeerd.

Zijn partij liet gisteren in een gezamenlijke verklaring - met Volt, D66, Partij voor de Dieren, BBB, ChristenUnie, NSC, VVD en CDA - al weten Oekraïne op politiek, economisch en militair vlak te blijven steunen. "Vandaag en zolang als nodig."

Oekraïne zegt een belangrijke Russische staalfabriek in Lipetsk te hebben getroffen met een drone-aanval. Eerder was al gemeld dat er in de fabriek een grote brand was. Die is inmiddels geblust, meldt de gouverneur van Lipetsk.

Volgens de Oekraïense veiligheidsdienst werden in de fabriek wapens voor het Russische leger gemaakt voor de oorlog tegen Oekraïne. Persbureau Reuters meldde eerder vandaag dat 18 procent van het Russische staal uit deze fabriek komt.

In de tijdelijke woonwijk voor Oekraïners in Vlaardingen is ook stilgestaan bij twee jaar oorlog. In de wijk wonen ongeveer duizend Oekraïners die gevlucht zijn voor de oorlog. Ze kunnen er tot 2026 blijven. De wijk heeft de naam Mrija gekregen. Dat betekent dromen in het Oekraïens.

Vandaag legde onder anderen Valeri Sjemeta namens het Oekraïense consulaat een krans in de wijk.

President Zelensky heeft bezoekende leiders uit westerse landen ontvangen op vliegveld Hostomel bij Kyiv. Russische parachutisten probeerden eind februari 2022 vergeefs om het vliegveld in handen te krijgen.

"Twee jaar geleden ontvingen we onze vijanden hier met vuur. Twee jaar later ontmoeten onze vrienden en partners hier", kregen EU-voorzitter Von der Leyen en de premiers van Italië, Canada en België te horen.

Zelensky zal opnieuw op de levering van wapens en munitie hebben aangedrongen. "Als de vijand komt, verliezen we veel van onze jongens", zei een Oekraïense artillerieofficier aan het front in de regio Donetsk tegen persbureau Reuters. "We hebben hier niets. Om onze infanterie te beschermen hebben we grote hoeveelheden granaten nodig."

De commandant van de landstrijdkrachten dankte de militairen voor hun offers en de westerse bondgenoten voor hun steun. "Elk projectiel, elke tank, elke gepantserd voertuig redt het leven van een Oekraïense militair."

PVV-leider Geert Wilders zegt dat hij bereid is om over iedere vorm van hulp aan Oekraïne hulp te praten. Ook militaire hulp sluit hij niet langer uit. Dat deed hij tot nu toe wel.

Twee jaar na het begin van de oorlog is Wilders van menig veranderd. Op de vraag of hij met "iedere vorm van steun" ook militaire steun bedoelt, antwoordt hij niet ontkennend: "Er staat 'iedere' inderdaad. En dat we bereid zijn daarover te praten."

De PVV heeft als grootste partij het voortouw bij de kabinetsformatie. Het standpunt over steun aan Oekraïne leek een struikelblok in de onderhandelingen te worden. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt het beleid van het demissionaire kabinet.

Dat maakte gisteren bekend dat Nederland Oekraïne minstens tien jaar wil steunen "op het gebied van veiligheid, defensie, wederopbouw en gerechtigheid". Wilders vindt dat het kabinet in demissionaire toestand daar niet over mag beslissen en dat het alleen lopende zaken moet afhandelen.

Correspondent Geert Groot Koerkamp ziet voor het eerst in bijna twee jaar weer signalen dat veel Russen tegen het militaire optreden in Oekraïne zijn. Zo eisen vrouwen en familieleden van gemobiliseerde militairen dat hun naasten worden teruggehaald. Dat uiten ze voorzichtig, want het publiekelijk uiten van kritiek is heel riskant. Zelfs het gebruik van het woord 'oorlog' kan worden bestraft.

Maar de meeste Russen krijgen weinig mee van hoe het toegaat aan het front. De helft van de bevolking volgt sowieso niet wat daar gebeurt, blijkt uit peilingen. Op de Russische televisie worden successen aan het front verzwegen, over de tienduizenden en misschien wel honderdduizenden omgekomen Russen geen woord.

Gisteren legde president Poetin een krans bij het Graf van de Onbekende Soldaat bij het Kremlin. In een televisietoespraak roemde de president de militairen aan het front in Oekraïne, die vechten "voor de waarheid en rechtvaardigheid".

Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif keek in het in het NOS Radio 1 Journaal terug op twee jaar oorlog. "De Russische president Poetin wilde Oekraïne snel veroveren, omdat hij wist dat er vanuit de hele wereld protest zou komen. Omdat Oekraïne terugvocht, lukte een snelle oorlog niet." Poetin is daarna aan een plan B begonnen, waar hij nog steeds mee bezig is, zegt De Kruif. "Een uitputtingsoorlog, met alle politieke, financiële en militaire macht die hij heeft."

Van de nu twee jaar durende oorlog noemt De Kruif het offensief van de zomer van 2022 als een van de belangrijke kantelpunten. "Toen de eerste spullen van het Westen aankwamen, zagen we herovering van Cherson en de doorbraak van het Oekraïense leger bij Charkiv. Dat leidde ertoe dat de Russen de verdedigingslinie gingen graven, zodat ze tijd konden winnen om de productie van wapens op te schroeven. "Na de val van Avdiivka lijken de Russen de laatste tijd weer wat momentum te hebben.

De Kruif verwacht nu geen offensief van Oekraïne. "Ze willen deze oorlog echt kunnen volhouden. Dan moet je zuinig zijn op je mensen en op de middelen die je hebt." Hoelang Oekraïne dat kan rekken, hangt volgens hem grotendeels af van steun van het Westen. "De sleutel voor de toekomst van Oekraïne ligt voor een groot deel in onze handen."

Verslaggever Roel Pauw maakte een reportage over twee jaar oorlog. Die vind u hier.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba zegt dat mensen die geen vertrouwen in een Oekraïense overwinning het mis hebben. "Oekraïne zal de oorlog winnen", zei hij gisteravond bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Hij riep de VN-lidstaten op om achter Oekraïne te gaan staan.

Koeleba zei verder dat onderhandelen met Rusland geen zin heeft, verwijzend naar ervaringen op de Krim en regio's in Oost-Oekraïne waar Rusland de oorlog tien jaar al begon. Volgens Koeleba kwam het twintig keer tot een staakt-het-vuren. "Al die pogingen om het vreedzaam op te lossen, strandden twee jaar geleden, toen Rusland het Akkoord van Minsk verscheurde en met een invasie op grote schaal begon."

Hij riep de VN-lidstaten een 10-puntenplan van president Zelensky te steunen. Dat roept op tot een volledig vertrek van de Russen uit Oekraïne en de oprichting van een tribunaal om de Russische oorlogsmisdaden te vervolgen.

De ambassadeur van Rusland bij de VN ontkende dat Rusland de oorlog begonnen is. Ook beschuldigde hij het Westen van het aanzetten van Oekraïne tot het voeren van een oorlog. Oekraïne zou een werktuig van het Westen zijn om doelen op het wereldtoneel te bereiken. Hij herhaalde dat Rusland niet met de oorlog zal stoppen voordat het zijn doelen heeft bereikt. Dat zijn onder andere de omverwerping van de regering van president Zelensky en 'demilitarisering' van Oekraïne.

De oorlog in Oekraïne heeft in de afgelopen twee jaar aan zeker 10.582 Oekraïense burgers het leven gekost, zeker 19.875 burgers zijn gewond geraakt. Dat zijn de cijfers die donderdag bekend waren bij Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de VN, Volker Turk. De werkelijke aantallen liggen waarschijnlijk aanmerkelijk hoger.

De Oekraïense generale staf zegt dat in de strijd bijna 410.000 Russen zijn omgekomen. De vanuit Letland opererende Over verliezen aan eigen kant zegt de Oekraïense generale staf niets.

Volgens de Russische nieuwssite Meduza ligt het aantal omgekomen Russische militairen tot eind vorig jaar tussen de 66.000 en 88.000. Een dieptepunt was de Slag om Bachmoet tussen januari en maart vorig jaar. Daarbij zouden 2000 Russische militairen per dag zijn omgekomen. De meesten waren voormalig gedetineerden die de gevangenis mochten verlaten als ze in militaire dienst gingen.

In de Russische stad Lipetsk heeft brand gewoed in een staalfabriek. Er zijn aanwijzingen dat die is veroorzaakt door een droneaanval, zegt de regionale gouverneur. Er zouden geen slachtoffers zijn.

Volgens persbureau Reuters komt 18 procent van het Russische staal uit deze fabriek. Een bron van dit persbureau zegt dat Oekraïense veiligheidsdiensten verantwoordelijk zijn voor de aanval. Volgens de bron wordt het staal uit deze fabriek gebruikt om raketten, artilleriegeschut en drones te maken.

Op veel plaatsen in de wereld wordt de inval van twee jaar gelden herdacht. In Oekraïne is dat onder meer in Boetsja, waar Russische militairen een bloedbad aanrichtten toen ze zich in april 2022 terugtrokken.

Ook in Nederland wordt de inval op meerdere plaatsen herdacht. In Utrecht begint om 11.00 uur een landelijke herdenkingsbijeenkomst die is opgezet door Vital'nya, een organisatie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland.

In Den Haag start om 14.00 uur een herdenkingstocht van een Oekraïense organisatie voor kunst en cultuur. De route loopt langs de Russische ambassade, waar het Oekraïense volkslied zal worden gezongen. De tocht eindigt rond 15.00 uur op het Lange Voorhout, waar een toespraak van president Zelensky zal worden uitgezonden.

NAVO-topman Jens Stoltenberg zegt dat Oekraïne op een dag lid van de NAVO zal zijn. "Het is niet de vraag of, maar wanneer."

"De Russische president Poetin is de oorlog begonnen, omdat hij de deur naar de NAVO voor Oekraïne wilde dichtgooien en Oekraïne het recht wilde ontnemen om zijn eigen weg te kiezen. Hij heeft precies het tegendeel bereikt", aldus de secretaris-generaal in een videoboodschap tot het Oekraïense volk.

De NAVO-landen zeiden al eerder dat Oekraïne op den duur lid kan worden. Zolang de oorlog met Rusland voortduurt zal dit niet gebeuren, omdat de NAVO dan een direct bij de oorlog betrokken raakt.

Jens Stoltenberg

@jensstoltenberg

#NATO stands with #Ukraine.https://t.co/pfhVqh1fxs

9:49

24 februari 2024

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter Aalbersberg zegt dat de oorlog in Oekraïne de verhoudingen in de wereld op scherp heeft gezet. "Er staat veel op het spel. Oekraïne vecht ook voor de veiligheid van het gehele Europese continent, en daarmee voor de veiligheid van Nederland."

Volgens Aalbersberg moeten we ons voorbereiden op onzekere tijden. "We moeten het hebben over hoe we ons voorbereiden. Niet vanuit angst, maar om goed geïnformeerde keuzes te maken. Een solide samenleving kan schokken aan."

EU-voorzitter Von der Leyen en de premiers van Italië, Canada en België zijn vannacht per trein van Polen naar Oekraïne gereisd om de invasie daar te herdenken en hun solidariteit te betuigen.

Von der Leyen zegt dat ze in Oekraïne is om het "buitengewone" verzet van de Oekraïners te eren. "Meer dan ooit staan we achter Oekraïne. Financieel, economisch, militair en moreel. Tot het land eindelijk vrij is."

De Italiaanse premier Meloni zal later vandaag vanuit Kyiv een videoconferentie van de zeven belangrijkste westerse industrielanden leiden. De Oekraïense president Zelensky is daarbij uitgenodigd als gast.

Ook koning Willem-Alexander en koningin Máxima betuigen hun steun aan de Oekraïners online. "Met grote standvastigheid en moed werpt het Oekraïense volk nu al twee jaar een dam op tegen Russische agressie", schrijven ze op sociale media.

"Wij blijven verenigd in onze steun aan de Oekraïense mannen en vrouwen die strijden voor vrijheid, democratie en recht. Hun toewijding is een voorbeeld en inspiratie voor ons allemaal."

Koninklijk Huis

@koninklijkhuis

Steunbetuiging van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima aan het Oekraïense volk:https://t.co/wlSi1YAsr9 https://t.co/via0uZfZTc

7:05

24 februari 2024